Lào Cai mở đường cho nông sản vùng cao: Bắt nhịp thị trường, dựng thế bền vững

Từng là vùng sản xuất nhỏ lẻ, tiêu thụ chủ yếu dựa vào chợ phiên và thương lái, nhưng hiện nay, Lào Cai đang vươn mình mạnh mẽ trên bản đồ nông sản Việt Nam nhờ chiến lược đầu tư bài bản vào hạ tầng thương mại và xúc tiến tiêu thụ. Trong giai đoạn 2021–2025, với quyết tâm chính trị cao và sự chủ động từ địa phương, Lào Cai đã triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm tháo gỡ điểm nghẽn trong tiêu thụ nông sản vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, từng bước hình thành chuỗi giá trị bền vững, giúp sản phẩm đặc hữu của địa phương tiếp cận rộng rãi thị trường trong và ngoài nước.

Đầu tư hạ tầng – Tạo bệ phóng cho sản vật vùng cao

Xác định hạ tầng thương mại là mắt xích quan trọng trong chuỗi tiêu thụ nông sản, Lào Cai đã mạnh tay đầu tư nâng cấp và mở rộng hệ thống chợ tại các địa bàn vùng cao. Cụ thể, tỉnh đã huy động tổng vốn 39,5 tỷ đồng cho 9 dự án xây dựng và cải tạo chợ, trong đó 3 chợ được xây mới với tổng kinh phí gần 28 tỷ đồng, còn lại là các hạng mục cải tạo, nâng cấp 6 chợ hiện hữu. Nguồn vốn đến từ ngân sách Trung ương, địa phương và cả xã hội hóa, cho thấy sự chung tay của nhiều bên trong việc phát triển thương mại vùng biên.

Việc hoàn thiện cơ sở vật chất không chỉ giúp người dân có điều kiện thuận lợi để giao thương mà còn mở ra cơ hội để nông sản địa phương từng bước bước vào quỹ đạo tiêu thụ chuyên nghiệp. Các chợ vùng cao đang dần chuyển mình từ hình thức trao đổi nhỏ lẻ sang mô hình thương mại hiện đại hơn, nơi không chỉ diễn ra hoạt động mua bán mà còn là không gian quảng bá văn hóa, giới thiệu sản phẩm OCOP và kết nối giữa người dân với doanh nghiệp, nhà phân phối.

Xúc tiến thương mại – Đưa đặc sản vùng cao hội nhập thị trường

Không dừng lại ở hạ tầng, Lào Cai còn tích cực triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại với tổng kinh phí hơn 7,1 tỷ đồng trong giai đoạn 2021–2025. Trong đó, riêng giai đoạn 2022–2024 đã giải ngân gần 80% nguồn vốn được giao, cho thấy sự vào cuộc mạnh mẽ và khẩn trương của địa phương. Năm 2023 là thời điểm ghi dấu ấn khi tỉnh triển khai 10 nội dung xúc tiến tiêu thụ nông sản, từ hỗ trợ quảng bá, kết nối cung cầu tại các hội chợ trong và ngoài tỉnh, đến xây dựng gian hàng vùng cao, phát triển thương hiệu và tem truy xuất nguồn gốc. Đặc biệt, việc đẩy mạnh kênh bán hàng online thông qua các sàn thương mại điện tử đã mở ra hướng đi mới cho sản phẩm vùng cao tiếp cận nhóm khách hàng thành thị, trẻ tuổi và khó tính hơn.

Không chỉ có quy mô lớn, các sự kiện xúc tiến thương mại còn mang đậm bản sắc văn hóa, điển hình như Phiên chợ văn hóa vùng cao và Ngày hội giới thiệu việc làm tại Bát Xát cuối năm 2024. Sự kiện này không chỉ có hơn 40 gian hàng thương mại và tuyển dụng, mà còn là dịp khánh thành chợ trung tâm thị trấn Bát Xát – công trình thương mại hiện đại nhất của huyện. Đây là minh chứng cho cách làm bài bản của Lào Cai: kết hợp phát triển kinh tế với quảng bá văn hóa, thúc đẩy tiêu thụ hàng hóa gắn với phát triển sinh kế bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Bên cạnh đó, Lào Cai còn tổ chức nhiều chương trình quảng bá nông sản thông qua các sự kiện lớn như Hội chợ Du lịch Quốc tế với chủ đề “Du lịch Lào Cai kết nối khát vọng xanh”, nơi địa phương tận dụng cơ hội để giới thiệu sản phẩm đặc trưng như gạo Séng Cù, chè Shan tuyết, mật ong rừng, đương quy, tam thất... tới các đối tác trong và ngoài nước.

Song song với các hoạt động xúc tiến, tỉnh cũng chú trọng đến việc nâng cao chất lượng sản phẩm bằng cách hỗ trợ xây dựng thương hiệu, chỉ dẫn địa lý, tiêu chuẩn hóa bao bì, nhãn mác và quy trình sản xuất. Điều này không chỉ giúp tăng giá trị cho sản phẩm mà còn mở ra cơ hội ký kết bao tiêu lâu dài với các doanh nghiệp, chuỗi siêu thị lớn trong nước.

Để giữ được đà phát triển, Sở Công Thương tỉnh Lào Cai đã kiến nghị Trung ương tiếp tục bố trí nguồn vốn đầy đủ cho giai đoạn II (2026–2030) của Chương trình mục tiêu quốc gia. Đồng thời, địa phương cũng đề xuất cơ chế linh hoạt hơn trong việc lồng ghép nguồn lực giữa các chương trình và cho phép lựa chọn hình thức xúc tiến phù hợp với đặc thù từng vùng. Một trong những hướng đi được nhấn mạnh là đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động thương mại, đồng thời nâng cao năng lực cho hợp tác xã và các hộ sản xuất để từng bước chủ động hơn trong sản xuất, tiêu thụ và cạnh tranh.

Nhìn lại chặng đường đã qua, có thể thấy Chương trình mục tiêu quốc gia không chỉ là nguồn lực tài chính, mà còn là cú hích chiến lược giúp Lào Cai gỡ nút thắt về thị trường cho nông sản vùng cao. Với hướng đi đúng đắn, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, doanh nghiệp và người dân, Lào Cai đang xây dựng một nền tảng vững chắc cho sản xuất nông nghiệp bền vững, bao trùm và hiện đại. Dù còn nhiều khó khăn phía trước, nhưng nếu tiếp tục duy trì tốc độ và cách làm này, nông sản Lào Cai không chỉ vững chân tại thị trường trong nước mà hoàn toàn có cơ hội vươn mình ra thế giới như một đại diện tiêu biểu của núi rừng Tây Bắc.